عطیه رضوانی^1* ، وحید قبادیان²

دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد واحد قزوین، گروه معماری، قزوین، ایران

as.rezvani_architect@yahoo.com

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران V_Ghobad@yahoo.com

 

 

چکیده

با توجه به رشد و گسترش احداث ساختمان های بلند مرتبه در ایران و مصرف زیاد انرژی و تأثیر آن بر عوامل زیست محیطی و بر چرخه حیات اثرات تخریب را چند برابر ساختمانهای کوتاه مرتبه ایجاد کرده است.

با توجه به اهمیت انرژی مصرفی ساختمان پژوهش حاضر از آتریوم جهت کاهش تولید دی اکسید کربن و کاهش مصرف سوخت های فسیلی با بالا بردن ذخیره انرژی  از آتریوم استفاده شده است و همچنین رشد جمعیت و افزایش بلند مرتبه سازی و بهره گیری قابل توجه از منابع و انرژی های تجدیدپذیر، لازمست تا رویکرد پایداری در فرآیند طراحی و مرحله بهره برداری از انرژی های تجدیدپذیر مورد توجه قرار گیرد.

در ساختمان های کومرتس بانک و گنبد رایشتاک کار نورمن فاستر از آتریوم استفاده شده اما در این پروژه از آتریوم با استفاده از انرژی تجدید پذیر و معماری غیر فعال خورشیدی با بهره بری از حوض آب طبقاتی و با طراحی فرم منحنی آتریوم از تهویه طبیعی جهت گرمایش و سرمایش و اثر دودکشی و با استفاده از مکش فن در آتریوم می توان چرخه ای را به وجود آورد که مصرف انرژی تجدیدپذیر در ساختمان بلند مرتبه را افزایش و اثر آسیب بر روی محیط و طبیعت را کاهش داد.

 

کلمات کلیدی: معماری غیر فعال خورشیدی، آتریوم، اکولوژی، ساختمان بلند مرتبه

 

1- مقدمه

در دهه هفتاد با آغاز بحران انـرژی در جهـان عصـر پایـداری آغاز شد و در پی آن سه حیطه موثر ارزشـهای اجتمـاعی، منابع محیطی و مهارت‌های طراحی در بحـث توسـعه وارد شدند. مقوله مهارت‌های طراحی و دانش فنی با توجه به سـه موضوع عمده انرژی، محیط و اکولوژی مجدداً تعریف گشـته و در رویکرد توسعه پایدار در مقیاس شهر تا ساختم ان مـورد بررسی قرار گرفت اکنون معماری، به عنوان یک ابر سامانه، وظیفه مهمی را بعهده گرفته است زیرا که ۵۰٪ مصرف انرژی جهان در این حوزه بمصـرف رسـیده و یـا تلـف میشـود.طراحی اکولوژیک، مدیریت خروجی ها را، از محیط مصنوع به اکوسیستم به عهده گرفته است و در تمامی طراحی ها باید اصول اکولوژیک چرخه فیزیکی زندگی، در نظر گرفته شود (بانی مسعود،227:1338).

آتریوم با سابقه تاریخی چند هزار ساله، به اشکال مختلـف و با سقفی رو باز، در تمامی اقلیم‌ها مشـاهده شـده ودر سـده گذشته با سـقف شیشـه‌ای و ویژگیهـای متفـاوت، علیـرغم اتــلاف حرارتــی زیــاد و تــداخل شــرایط آسایشــی، در ساختمانهای عمومی برای پذیرش و نشیمن، تامین روشـنائی داخلی وایجاد فضاهای سبز درونی مورد استقبال قـرار گرفتـه است. مصرف انرژی ساختمان های جدید باید تا سال 2010 به 60 درصد و به تدریج تا سال 2025 به 90 درصد کاهش یابد. نهایتاً تا سال 2030 باید مصرف انرژی فسیلی در بخش ساختمان به صفر برسد(طاهباز، 1392: 7-8).

با توجه به اهداف معماری پایدار نه تنها آتریوم می‌توانـد چنان طراحی شود که اتلاف انرژی پائینی داشـته باشـد بلکـه نقش جدیدی را هم در جهت کاهش مصـرف انـرژی بشـکل سرمایش و گرمایش طبیعی، عملکرد غیـر فعـال خورشـیدی ایفاء کرده و با توجه بـه ویژگـی میـانجی حرارتـی بـودن آن امکان افزایش سطوح بازشوهای داخلی را برای در یافت نـور طبیعی بیشتر میسر سازد.

از آنجا کـه آتریـوم هـا از یـک سـو باعث ای جـاد یـک احسـاس همگرایـی و تعامـل و ارتبـاط در فضائی فراخ و دلباز داخلی شده و از سوی دیگر مرز مشترکی را برای اتصـال سـاختمان بـه شـهر پدیـد می آورنـد، اهـداف معماری پایدار برای ارتقاء کیفیت زندگی شـهری و مشـارکت‌های مردمی بواسطه آن متجلی میگـردد. در حقیقـت آتریوم هـا همانند سایر اجزاء یک ساختمان در یک روند از جزء به کـل بایــد از اهــداف کالبــدی معمــاری پایــدار تبعیــت نمــوده و عملکردی متناسب با آن داشته باشند. ( حسین پور،1391: 1)

 

2- بیان مسئله

یکی از عمده ترین مشکلات شهر کرج رشد بی رویه جمعیت و به مراتب رشد روزافزون بلند مرتبه سازی می باشد همچنین یکی از منابع اصلی تلفات گرمایش سرمایش و انرژی در ساختمان های مسکونی سیستم تهویه است، به گزارش انجمن بین المللی خانه منفعل ( ipha) . (Itai Danielski et al . 2013) .

 

3- بررسی محدوده مورد مطالعه

شهر کرج با ارتفاع 1320 متر از سطح دریای آزاد، در دامنه جنوبی رشته کوه البرز و در رودخانه کرج قرار دارد. بلند تربن شهر درشرق خلج ـ باد و پست ترین نقطه شهر در جنوب شهر به ارتفاع 1275 متر از سطح دریا است.شیب کلی شهر از شمال به جنوب می باشد، لیکن اراضی دو طرفه روخانه با شیب تند به آن منتهی می شود. از نظر زمین شناسی، اراضی شهر از آبرفتهای رودخانه کرج و کوهستانهای اطراف تشکیل شده و شامل رسوبات رسی، شنی است. منطقه کرج به لحاظ اقلیمی تحت تاثیر ارتفاعات البرز و دره چالوس و رودخانه کرج قرار دترد که موجب خنک و مرطوب تر شدن این منطقه نسبت به تهران می گردد. و این تمایز، تقریباً در تمام طول سال مشاهده می گردد. علت اختلاف دمای کرج نسبت به تهران به خصوص در شبها به سبب نزدیکی کرج به ارتفاعات شمالی و سرد شدن شبانه این دامنه ها و وزش باد کوه به دشت می باشد. دور بودن کرج از دشت کویر نیز موجب برودت و رطوبت یشتر این نقطه نسبت به تهران در فصول مختلف سال به ویژه در تابستان می گردد.

حداقل و حداکثر مطلق دما به ترتیب 20- و 40 درجه سانتیگراد و میانگین سالیانه نیز 9/13 درجه سانتیگراد می باشد.میزان بارندگی در نواحی مختلف کرج حداکثر حدود 50 میلیمتر در فروردین ماه و حداقل 0/5 میلیمتر در مرداد ماه گزارش شده است. تعداد متوسط روزهای یخبندان 76 روز در سال است و حداکثر آن مربوط به دی ماه (23) روز است.

 

4- تعریف آتریوم در معماری

در معماری به نقل از سایت ویکی پدیا آتریوم به فضای بزرگ و باز میان ساختمان گفته می‌شود. ایتریوم یکی از بیشترین استفاده‌ها را در خانه‌های رم باستان   ایتریوم  منظور تعبیه نور لازم و تهویه داخلی داشته است. آتریوم‌های امروزی که از اواخر قرن نوزدهم و بیستم گسترش پیدا کردند معمولاً دارای چندین طبقه ارتفاع و یک سقف شیشه‌ای با پنجره‌های بزرگ هستند که اغلب بلافاصله پس از ورودی اصلی قرار گرفته‌اند. ایتریوم‌ها به دلیل دادن احساس بازبودن فضا و نور از محبوبترین طرح‌ها شناخته می‌شوند. مهار آتش یکی از اصلی ترین چالش‌های طراحی ایتریوم‌ها است زیرا که طراحی ضعیف آنها می‌تواند اجازه سرایت سریع آتش به طبقات بالایی را بدهد.

آتريوم به عنوان يك فضاي واسط قابليت مناسبي براي جذب انرژي خورشيد و ذخيره سازي آن در زمستان و خروج گرماي محبوس شده و به جريان در آوردن هواي راكد در تابستان را دارد اين ميزان انرژي مي تواند تا 05 % از انرژي مصرفي براي تأمين آسايش حرارتي درون آتريوم را كاهش دهد. با توجه به اهداف معماري پايدارآتريوم بايد چنان طراحي شود كه اتلاف انرژي پائيني داشته باشد همچنين عملكردي در جهت كاهش مصرف انرژي بشكل سرمايش و گرمايش طبيعي داشته باشد وبا توجه به ويژگي ميانجي حرارتي بودن آن امكان افزايش سطوح بازشوهاي داخلي را براي در يافت نور طبيعي بيشتر ميسر سازد . از آنجا كه آتريوم ها از يك سو باعث ا يجاد يك احساس همگرايي و تعامل و ارتباط درفضائي فراخ و دلباز داخلي شده و از سوي ديگر مرز مشتركي را براي اتصال ساختمان به شهر پديد مياورند ، اهداف معماري پايدار براي ارتقاء كيفيت زندگي شهري و مشاركت هاي مردمي بواسطه آن متجلي ميگردد . در حقيقت آتريومها همانند ساير اجزاء يكساختمان در يك روند از جزء به كل بايد از اهداف كالبدي معماري پايدار تبعيت نموده و عملكردي متناسب با آن داشته باشند.اين مقاله جهت شناسائي و تبيين جايگاه عناصر فضائي در تحولات معماري پايدارارائه گرديده است. (حسین پور،1391: 1)

 

5– اهداف آتریوم در معماری

با توجه به اهداف معماري پايدار نه تنها آتريوم ميتوانـد چنان طراحي شود كه اتلاف انرژي پائيني داشـته باشـد بلكـه نقش جديدي را هم در جهت كاهش مصـرف انـرژي بشـكل سرمايش و گرمايش طبيعي ، عملكرد غيـر فعـال خورشـيدي ايفاء كرده و با توجه بـه ويژگـي ميـانجي حرارتـي بـودن آن امكان افزايش سطوح بازشوهاي داخلي را براي در يافت نـور طبيعي بيشتر ميسر سازد .

به نقل از مجید جمالپور در سایت پاپیتال از آنجا كـه آتريـوم هـا از يـك سـو باعث اي جـاد يـك احسـاس همگرايـي و تعامـل و ارتبـاط در فضائي فراخ و دلباز داخلي شده و از سوي ديگر مرز مشتركي را براي  اتصـال  سـاختمان بـه محیط بیرون را پديـد مي آورنـد.

• استفاده از فضای خورشیدی (آتریوم) جهت کاهش مصرف منابع تجدید ناپذیر
• استفاده از فضای شیشه ای آتریوم و خنک کردن آن توسط آب و فواره داخل آن جهت تهویه مطبوع در واحدها (در فصول گرم سال)
• تهويه طبيعي زمستاني و تابستاني

 

1-5- سیستم گرمایش خورشیدی غیر فعال در تأسیسات

هماهنگي يك آتريوم در ساختمان مي‌توان بوسيله گرماي جذب شده توسط خورشید ایجاد تهويه مطبوع و ذخيره انرژي گردد. اتريوم يا فضاي خورشيدي، بعنوان يك مفهوم، ممكن است، علاوه بر ميزان انرژی خورشيدي  چنانچه رو به جنوب قرار گرفته باشد، بعنوان يك نوآوري تلقي گردد كه مهياكننده نور طبيعي و تهويه مطبوع در ساختمان اصلي باشد. كليه اين عملكردها ممكن است در ذخيره انرژي سهم داشته باشد.

 

• فرضیات تحقیق:

با فرض طراحی فرم منحنی آتریوم و قرار دادن حوض آب طبقاتی و استفاده از فن و کانال متصل به آتریوم بررسی گردیده تا به بهره وری انرژی آن مطالعه گردد.

 

7– سؤال تحقیق:

• با توجه به سیستم ساخت و ساز فعلی در شهر کرج و نیازهای زندگی امروز چگونه استفاده از آتریوم می تواند راه حلی مناسب و عملی برای معماری همساز با اقلیم در این شهر باشد؟
• در مجتمع های مسکونی بلند مرتبه، آتریوم باید دارای چه مشخصاتی باشد تا به نحو مطلوب و مؤثر به نیازهای معماری همساز با اقلیم در شهری مثل کرج به آن پاسخ دهد؟

 

9– هدف تحقیق:

هدف عمده تحقیق طراحی و بررسی آتريوم در مجتمع های مسکونی بلند مرتبه میباشد که همانند ساير اجزاء يك ساختمان در يك روند از جزء به كل از اهداف كالبدي معماري پايدار تبعيت نموده در جهت شناسائي و تبيين جايگاه یکی از عناصر معماری غیر فعال خورشیدی در تحولات معماري پايدارارائه گرديده است.

 

• روش تحقیق:

هدف این تحقیق طراحی ساختمان بلند مرتبه با تأمین گرمایش و سرمایش آن از طریق آتریوم در منطقه عظیمیه کرج است. این تحقیق از نوع تحقیق کیفی (جمع اوری مطالب مربوط به اصول معماری اکولوژیک) است و همچنین در مرحله‏ای از طراحی که اصول مستخرج از مبانی در طراحی بکار گرفته می‏شود نوع تحقیق کمی است. همچنین روش تحقیق توصیفی و از نوع استقرایی است.

این تحقیق از نوع کاربردی و روش تحقیق آن به صورت کیفی است و جمع آوری اطلاعات در آن به روش میدانی و کتابخانه ای (استفاده از منابع مکتوب و اینترنت) می باشد.

این تحقیق همانند سایر تحقیقات کیفی، ماهیتی چند روشی دارد که رویکری تفسیری _ تحلیلی به موضوع دارد.

• مرور متون:

1-11- عوامل كليدي در طراحي گرمايش غير فعال:

عوامل كليدي در طراحي

«بالكم» در 1984 در تحقيقات خود به اين نتيجه مي‌رسد كه چهار عامل مهمي كه بر عملكرد يك ساختمان خورشيدي ايستا تأثير مي‌گذارند، عبارتند از:

1. اندازه منافذ خورشيدي (پنجره، نورگير سقفي، گلخانه و غيره)
2. ميزان حفاظت از انرژي در ساختمان (به ويژه در نتيجه عايق‌بندي بدنه ساختمان و كنترل نفوذ).
3. مقدار و موقعيت قرارگيري جرم ذخيره‌سازي (براي كاهش نوسانات زياد دما و كاهش برافروختگي ساختمان)
4. آب و هوا (و به طور اساسي، نحوه تابش خورشيدي و دماي هوا) (مور،1393م:145)

 

عناصر تأثیر گزار در طراحی آتریوم در ساختمان های بلند مرتبه نوع شيشه‌كاري و سطح عايق : چنانچه آتريوم گرم نشود، مي‌بايست با گرم كردن قبلي آن توسط سيستم تهويه مطبوع دو جداره اقدام نمود.

 

پيكربندي شيشه‌‌ها : بيشترين آتريوم ها داراي پوشش شيشه‌اي در تقريبا كل سطح بيروني خود مي‌باشند. در این پروژه شیشه به جهت ممانعت از ایجاد خلأ دارای منحنی می باشد تا ایجاد کیفیت در رانش هوای گرم شود.

ظرفيت گرمايي : جهت دسترسي به تاثير افزايش توده در يك محدوده متوسط در كليه شرايط آب و هوايي مورد استفاده قرار میگیرد. جايگزيني بلوكهاي بتوني باعث كاهش بسيار كمي در نياز به گرما در آتريوم میباشد.

 

ذخيره : هدف از ذخيره گرمايي نگهداري گرما مازاد بر احتياج كنوني و رهاسازي آن به هنگام احتياج مي‌باشد. تابش خورشيدي كه به ماده‌اي مي‌تابد بوسيله آن جذب گرديده  سپس به گرما تبديل شده و در اجرام آن ذخيره‌ مي‌گردد. پس از آن اين ماده بوسيله رسانا بتدريج گرم شده و گرماي آن انتشار مي‌يابد.

 

سيستمهاي ديوار توده‌اي : ديوار توده‌اي يك مفهوم خورشيدي غيرفعال مي‌باشد که به علت ظرفیت حرارتی بالا و ذخیره آن به هنگام احتیاج در آترویوم پروژه مذکور استفاده شده است.

 

كاهش گرماي زياد : اينترسي همچنين در طي تابستان و يا در طي دوره‌هاي اوج گرم مي‌تواند بسيار مفيد باشد. موارد مهم آن نه تنها برحسب ذخيره بيشتر گرمايي  و بنابراين كاهش پيكهاي دما مي‌باشد، بلكه باعث تهويه مطبوع در شب نيز خواهد شد.

 

افزار سايبان : محافظت خورشيدي قابل حمل در جلوي ديوار اجازه كنترل سيستم جهت ممانعت از  گرماي زياد در روزهاي گرم و كاهش از دست رفتن گرما را در شب مي‌دهد.

 

تهویه و جابجایی: هوا به گونه ای است که به واسطه اختلاف در غلظت و یا فشار حرکت می کند. زمانیکه یک توده از هوا گرم میشود، مثلاً در یک بخاری دیواری، هوا منبسط میشود، غلظت آن کاهش یافته و به طرف بالا حرکت می کند. برعکس یک توده هوای سرد که از سطح یک شیشه سرد رو به پایین جریان پیدا کرده، جایگزین هوای گرم شده و آن را وادار به حرکت به طرف بالا می کند. (قبادیان،1391،64)

 

2-11- آتريوم با دو پديده طبيعي كار مي كند:

1- پديده گلخانه[1]  :Stack effect

اشعه خورشيد با طول موج كوتاه از جدار شيشه عبور مي كند و باعث گرم شدن درون فضا مي شود و هنگام بازتاب به خاطر طول موج بلندش نمي تواند از شيشه ها عبور كند و باز مي گردد، اين پديده معمولا در زمستانها به گرم شدن فضاي داخلي كمك مي كند و در تابستان مناسب نيست

اثبات: انرژي و طول موج رابطه عكس دارند.

2- پديده دودکش[2]   : Green house effect

اين پديده در اثر همرفت در فضاهاي باز صورت مي پذيرد، هواي گرم و سبك به طرف بالا مي رود و سعي مي كند كه خارج شود، اين باعث مي شود فشار مثبت در بالاي فضا و فشار منفي در قسمت مياني ايجاد شود اگر اين هوا نتواند خارج شود، باعث لايه بندي هوا با درجات مختلف دما مي شود.

 

   شکل1– اندازه گیری اثر توده هوا در دودکش ها توسط حرکت عقربه فشار سنج  

 

https://en.wikipedia.org

 

 1-2-11- پديده دودکش:

 

هوای گردشی آتریوم:

در فصول سرد هوای گرم آتریوم به گرم کردن فضاهای داخلی کمک می کند

در فصول گرم هوای گرم آتریوم خارج یا با سیستم حوض طبقاتی و فواره های آبی خنک و مجدداً برای مطلوب کردن هوای داخل واحدها استفاده می شود.

نحوه عملکرد:

از طریق دریچه های فوقانی هوای گرم ایجاد مکش کرده و هوای سالم رو که از بیرون وارد مجموعه می شود از طریق دریچه های تحتانی هوای تازه از کویل های خنک کننده یا گرم کننده می تواند دمای هوای ورودی را کنترل کند.

 

نحوه عملکرد هوای گردشی آتریوم

 

شکل2- جریان از طریق یک سیلندر یا ساختمان گرم و یا خنک کننده

http://buildingscience.com

 

2-2-11- جهت قرار گيري آتريوم در ساختمان

آتريوم بهتر است طوري در داخل ساختمان اصلي واقع شود كه قسمتي از آن در فضاي باز قرار گيرد اين قرار گيري سبب حداكثر استفاده از نور روز و بهره مندى از تهويه طبيعي مي شود. بهتر است اين بيرون زد گى از طرف جنوب باشد .

 

3-2-11- آتريوم و نور گيري

در بسياري از موارد مسئله نورگيري و سايه به آنها با هم در تعارض قرار مي گيرند معمولا از قابليت بازتاب نور و سايبانهاي موثر در تهويه آتريوم استفاده مي شود استفاده از سايبان باعث جلوگيري از نورگيري كامل در زمستان و لزوم وجود نورهاي مصنوعي بيشتر در بقيه اتاقهاي ساختمان و حتي در خود آتريوم مي شود بدين منظور معمولا از سايه بانهاي متحرك و قابل جابه جايي و امكانات تهويه متفاوت در زمستان و تابستان استفاده مي شود معمولا طراحان و معماران در مورد نورگيري اتاقهاي دور تا دور آتريوم ها به صورت طبيعي بسيار خوش بينانه فكر مي كنند ولي معمولا حركت ابرها باعث اختلاف نورگيري در ارتفاعهاي مختلف آتريوم و فضاهاي اطراف آن مي شود. يعني در ارتفاعات بالاتر نورگيري كمتري صورت مي گيرد كه معمولا اين مشكل از طريق نورگيري سقفي حل مي شود.

 

عملکرد آتریوم در تابستان                                     

بیشترین مشكل آتريوم ها در تابستان بالا رفتن بيش از اندازه دماست.سايبانها نخستين راه حل كم كردن دما در طول تابستان هستند،                                                                        شکل3_مقطع عملکرد آتریوم در روز 

سايبانها دماي موثري كه توسط استفاده كنندگان حس مي شود را تا حدي كاهش مي دهند.سايبانهاي ايده آل قابليت جا به جايي دارند

ولي سايبانهاي بدون حركت و ثابت باعث كاهش دما در طول سال مي شوند كه براي زمستانها مناسب نيست اگر سايبانها در جهت جنوبي

ساختمان نصب شوند اثر آنها به حداكثر خود مي رسد.هوای درون آتریوم توسط حوض های آب طبقاتی خنک و مطبوع میشود و از آنجائیکه هوای

خنک سنگین تر از هوای گرم است جابجایی هوا از سمت بالا به پایین میباشد ، به این شکل که هوای گرم بالا رفته سپس توسط فواره ها هوای

گرم بالا با مجاورت با آب خنک شده و با توجه به دریچه ای که در کانال متصل به هواکش موجود است هوای خنک شده در بالای آتریوم توسط هواکش

به کانال برده شده سپس با توجه به فشار سنگین هوا، هوا به سمت پایین رانده میشود و در همین حین هوای رانده شده به سمت پایین توسط

دریچه های موجود در  طبقات به سمت واحد ها هدایت میشود.

 

 

 

 

اين اختلاف دما به موارد زير بستگى دارد:

 

• قسمت حفاظت كننده از قسمتي از آتريوم كه بازشو درد اين قسمت مربوط به ساختمان اصلي است وبستگي به محل قرار گيري آتريوم در داخل ساختمان دارد.
• راه هاي انتقال حرارتي بين ساختمان اصلي و اتريوم و ديوار هاي جدا كننده فضا
• انتقال حرارتي بين فضاي آتريوم و بيرون
• منطقه قرار گيري آتريوم

 

شکل پایین نحوه ارتباط دو آتریوم و عملکرد آن با ساختمان میباشد.

                                                                 

                                                                                                                                               شکل4-پرسپکتیو دو آتریوم

شکل5-مقطع عملکرد آتریوم در شب زمستان 

 

عملکرد آتریوم در زمستان                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                6-مقطع آتریوم در روز زمستان 

شب زمستان

آتریوم در شب زمستانی سایبان های آن به علت متحرک بودن باز می شوند تا گرمای به  وجود آمده توسط نور خورشید در روز در آن محفوظ بماند، و به واسطه دیوار جرمی با ظرفیت بالا گرمای خورشید را در خود نگه می دارد و در شب گرما را پس دهد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عملکرد آتریوم در روز زمستان

آتریوم در روز زمستانی سایبان های آن به علت متحرک بودن بسته می شوند تا نور خورشید به طور مستقیم وارد آتریوم شده و فضای داخل را گرم می کند. و به واسطه دیوار جرمی با ظرفیت بالا گرمای خورشید را در خود نگه می دارد تا در شب آن را پس دهد.

                                                                                                                                         

نتیجه گیری:

از آنجا کـه آتریـوم هـا از شامل یکی از  اهـداف معماری پایدار برای ارتقاء کیفیت زندگی شـهری می باشد متجلی میگـردد. در حقیقـت استفاده از آتریوم به تنهایی باعث نگهداری و حفظ انرژی ساختمان نمی‌شود بلکه مقدار انرژی ساختمان اصلی وابسته به نور مصنوعی، تهویه مکانیکی و خنک کننده هاست. برای اطمینان از اینکه آتریوم باعث کاهش مقدار انرژی داخل فضاهای اصلی ساختمان بشود باید به نکاتی توجه کرد من جمله عایق بودن آتریوم در برابر انتقال گرما و سرما ، فرم آتریوم، نحوه قرارگیری و چگونگی نحوه طراحی در سرمای زمستان و همچنین گرمای تابستان.

از آنجاییکه توپوگرافی منطقه کرج از خصوصیات عمومی دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز پیروی می کند. کشیدگی ساختمان در جهت محور شرقی_غربی رو به تابش خورشید طراحی شده و آتریوم در جنوب ساختمان قرار دارد.

همچنین با استفاده از فرم منحنی (بیضی ) جهت داشتن کمترین وجه در شرق و غرب و کشیدگی در راستای  محور شرقی و غربی (فرم آیرودینامیک) سعی شده تا بیشترین وجه را در جهت تابش خورشید استفاده نمود. با توجه به پيكربندي شيشه‌‌ها، ظرفيت گرمايي، ذخيره انرژی، سيستمهاي ديوار توده‌اي، كاهش گرماي زياد، افزار سايبان، تهویه و جابجایی میتوان تاحد زیادی از اتلاف حرارت کاهش و استفاده از معماری غیر فعال خورشیدی را توسط آتریوم جایگزین کرد.

 

منابع

[1]بانی مسعود،ا.1387.پست مدرنیته و معماری. تهران:نشر خاک.

[2]طاهباز،م.1392.دانش اقلیمی طراحی معماری.تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

[3]آزاد, المیرا; حسین پور, سیدعلی. بررسی جایگاه آتریوم در معماری پایدار. همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار در مشهد92

[4] http://popital.persiangig.com/page.html

[5] I; Danielski, G;Nair, M;Fröling,2013. Heated atrium in multi-story buildings: A design for better energy efficiency and social interactions

[6] WWW.googleearth.com

[7]مور، فولر؛1993.سیستم های کنترل محیط زیست(تنظیم شرایط محیطی در ساختمان).کی نژاد،م.آذری،ر.1382.دانشگاه هنر اسلامی تبریز،اول

[8]واتسون،د.لبز،ک.1937. طراحی اقلیمی (اصول نظری و اجرایی کاربرد انرژی در ساختمان). قبادیان، و. فیض مهدوی،م.1391.انتشارات دانشگاه تهران، چهاردهم

[9] https://en.wikipedia.org/wiki/Stack_effect

[10] http://buildingscience.com/documents/digests/bsd-014-air-flow-control-in-buildings

[11]https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1